|
زبان و ادبیات عربی... هناک دائماً مَن هُو أتعَسُ مِنک، فأبتسم...
| ||
|
|
زبان عربى یك ویژگى بسیار منحصر به فرد دارد. در این زبان كمترین واژه ها مى توانند مفاهیم بسیارى را بسازند. بسیارى از اوقات فاعل و مفعول در یك فعل جمله مى شوند و یك كلمه مى تواند یك جمله كامل باشد. این ویژگى سبب مى شود كه شاعران عرب در نهایت ایجاز بتوانند شعر بگویند و كمتر از جملات بلند و كش دار در شعر استفاده كنند. "غاده السمان" یكى از زنان شاعر و نویسنده سورى كسى است كه این نكته را به درستى فهمیده و در زبان به كار گرفته است. سطرهاى شعر او كوتاهند اما از عمق و ژرفاى بسیارى برخوردارند. روح شعر او روح زبان عربى است. كلمات كه در كنار هم مى آیند به راحتى در ارتباط با هم قرار مى گیرند و یك خط طولى را مى سازند. خط روایى كه از یك نقطه آ غاز مى شود و در نقطه دیگرى به پایان مى یابد. اگرچه او در شعر هایش مفهوم یا واژه اى را تكرار مى كند اما این تكرار سبب نمى شود كه شعر حول یك محور مشخص حركت بكند و در نهایت پس از چند دور دوباره به مفهوم اول بازگردد. برعكس تكرار مفاهیم در نهایت مفهوم عمیق تر و بزرگ ترى را خلق مى كند. حركت شعر، زبان شعر و جهان شاعرانه او كاملاً محسوس است. مى توان از ابتدا مشخص كرد كه شاعر چه مفهومى را مى خواسته و از كجا آن را آغاز كرده و در كجا به پایان برده. اما این فرم شاعرانه در عمل با ویژگى هاى دیگرى در مفهوم همراه مى شود. ویژگى هاى مفهومى كه جهان شعرى "غاده السمان" را مى سازد و از دیگر شاعران عرب بسیار فاصله مى گیرد.
از ویژگى هاى مهم شعر "غاده السمان" این است كه او جسارت زن بودن را وارد شعر عرب كرد. زن عرب در محیط بسته فرهنگى زندگى مى كند كه نمى تواند بسیارى از احساسات درونى خود را ابراز كند. اما "غاده السمان" كسى است كه نه تنها این احساسات را بروز مى دهد بلكه آنها را افشا مى كند.احساسات زن عرب همچون رازى سر به مهر قرن ها است كه در تاریخ اعراب نهفته است. رازى كه هیچ كس حق بازگو كردن آن را ندارد. این احساسات از محیط هاى بسته فردى بیرون نیامده و هیچ وقت جسارت اجتماعى بودن را نداشته است. اما شعر "غاده السمان" بیش از هر چیز شعرى افشاگر است. او نه تنها به درونیات خود به عنوان یك زن توجه مى كند و آنها را بیان مى كند بلكه رابطه خود را با محیط اجتماعى پیرامون خود نیز از نو بنا مى كند. او هم مثل بسیارى دیگر از نویسندگان و روشنفكران عرب این حق را دارد كه نسبت به جنگ اعراب و نسبت به بسیارى از مسائل اجتماعى اعراب اظهارنظر كند و او این كار را انجام مى دهد. او تمام آنچه را از جهان خود درك مى كند به بیان مى آورد. اشعار عاشقانه تنها محور اشعار او نیست بلكه آنچه او را بیشتر به جهان پیوند مى دهد نگاه او به محیط اجتماعى خود است. شعر او گریختن از تمام مركز هاى قدرت است. هر چه كه براى او محدودیت است او از آن مى گریزد. او مى خواهد در دنیاى عرب نقش اجتماعى هم پیدا كند بنابراین با واقعیات اجتماع پیوند مى خورد و آنها را نیز به شعر وارد مى كند. همان طور كه از محدودیت هایى كه جهان عرب براى بیان احساسات گذاشته اند مى گریزد و از محدودیت هایى كه اعراب براى نقش اجتماعى زنان ایجاد كرده اند فرار مى كند.راهى كه "غاده السمان" براى این حضور اجتماعى پیدا مى كند بسیار جالب توجه است. در واقع او برخلاف بیشتر شاعران عرب كه در فضایى ذهنى سیر مى كنند در فضایى كه كاملاً عینى و حقیقى شعر مى گوید و در این میان او به كشفى بزرگ مى رسد. او اسطوره هاى حقیقى جهان امروز را پیدا مى كند. این اسطوره ها دیگر شخص نیستند، یا داستان هایى مربوط به گذشته اعراب، بلكه هر چیزى است كه در جهان عرب معناى اصلى خود را از دست داده. در این میان از مفاهیم بزرگ مانند عشق، زنانگى، وهم تا جزیى ترین مفاهیم زندگى مانند خریدن نان، آوردن آب و خریدن سیب همه چیز كاركردى اسطوره اى دارد. در دنیاى "غاده السمان" اسطوره ها كاملاً حقیقى اند. همه آن چیزى است كه در زندگى روزمره وجود دارد اما واژه ها معناى خود را از دست داده اند. همچنین هر معنا با واژه هاى دیگرى سنجیده مى شود. اسطوره امروز جهان عرب یك "بمب" است یك "گلوله" است و جنگ است. او به درستى جنگ را مى شناسد و مى داند كه جنگ در شعر او باید چه تاثیرى داشته باشد. او حتى از این هم پیشتر مى رود. او به زنى فكر مى كند كه جنگ را تجربه كرده و از خود مى پرسد، حالا این زن چگونه عاشق مى شود، چگونه به عشق اش ایمان مى آورد، آیا معشوقش باز هم مى خواهد او را محدود كند.در حقیقت تمام شعر "غاده السمان" پاسخ هاى احتمالى است كه او براى پرسش هاى ذهنى خود مطرح مى كند. در این میان شاید واژگانى وجود داشته باشند كه استعاره از چیزى باشند حتى شاید سطر هایى وجود داشته باشد كه تماماً استعارى باشند اما كلیت شعر صرفاً بازگشت به سوى حقیقت است.پرسش و پاسخ هایى كه او در ذهن خود دارد حالا به شعر بیان مى كند. همه اینها حقایق زندگى است حقایقى را كه شاید او فكر نمى كند این همه تلخ و این همه گزنده باشند. بنابراین سعى مى كند پاسخ هایش را در نهایت شاعرانگى بدهد و بر همین اساس مدام فضاى شعرش با نوعى از رمانتیسم پیوند مى زند. در ادبیات عرب "غاده السمان" را بیشتر به عنوان نویسنده مى شناسند. حقیقت هم این است كه بیش از آنكه شعر نوشته باشد داستان و رمان نوشته. اما "غاده السمان" نه به عنوان شاعر و نه به عنوان نویسنده بلكه به عنوان یك زن روشنفكر عرب از اهمیت ویژه اى برخوردار است.او جسارت زن بودن را در میان اعراب داشت و توانست نگاه خود را نسبت به زمینه هاى فردى و اجتماعى در میان اعراب مطرح كند. از این جهت او بر روى لبه تیغى راه مى رفت كه هر لحظه ممكن بود نابود شود. كار او در ادبیات شبیه زنانى بود كه در عملیات استشهادى در فلسطین شركت مى كنند و در مرز نابودى و جاودانگى به انفجار مى رسند.
نظرات شما عزیزان:
سلام استاد گرامی
بسیار جالبه هم «غادة السمان» و هم کارتون ،کمتر مواردی پیش میاد که کسی زنان نویسنده وشاعر را معرفی کنه تا اینجاشو وقت کردم که بخونم.واقعا خوبه.
سلام و عرض احترام خدمت دكتر افضلي :
خوشحالم كه يه جايي هست كه با شاعرايي آشنا بشم كه استحقاقشون بيشتر از اين حرفاست كه شايد حتي واسه بچه هاي ادبيات عرب هم ناآشنا باشند چه رسد به فارسي هاي ادبياتي ؟ شاعر جسور و نترسي غاده السمان يه شعر خيلي قشنگ ازش خوندم گفتم كامنت بزارم بقيه ي دوستان هم بخونن و لذت ببرن . *** شهادت می‌دهم به مرغان سپید بال هنگامی که تو را به یاد می‌آورم و از تو می‌نویسم قلم در دستم شاخه گلی سرخ می‌شود نامت را که می‌نویسم ورق‌های زیر دستم غافل‌گیرم می‌کنند آب دریا از آن می‌جوشد و مرغان سپید بال بر فراز آن پرواز می‌کنند هنگامی که از تو می‌نویسم مداد پاک کن‌ا‌م آتش می‌گیرد پیاپی باران بر میزم می‌بارد و بر سبدِ کاغذهای دور ریخته‌ام گل‌های بهاری می‌رویند و از آن پروانه‌های رنگارنگ و گنجشگکان پر می‌گیرند وقتی آنچه نوشته‌ام را پاره می‌کنم، کاغذ پاره‌هایم قطعه‌هایی از آینه‌ی نقره می‌شوند مانند ماهی که روی میزم بشکند. بیاموز مرا چگونه بنویسم از تو یا چگونه فراموشت کنم. پاسخ:سلام.با تشکر از مطلبی که فرستادید...« من »اتفاقاً به هیچ عنوان شخصی نیست.یقیناً ندایی اجتماعی است.به خصوص اینکه این شاعر، اساساً معروف به این مبارزات اجتماعی هم هست.  ساعت19:55---22 بهمن 1391
سلام استاد. میشه بفرمایید شما در کدوم دانشگاه تدریس می کنید؟
پاسخ: علیکم السلام.دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول !
ساعت19:53---22 بهمن 1391
سلام استاد و برادر ارجمند. باید بگم وبلاگ عالیی دارید. من دانشجوی زبان و ادبیات عرب هستم در شهر مهاباد. خیلی به مکالمه عربی علاقه مند هستم ولی اینجا هیچ کتاب جالبی پیدا نمی کنم ممنون میشم من رو راهنمایی بکنید. با تشکر.
پاسخ:سلام بر شما دوست خوبم.شما لطف دارید..چندین کتاب برای مکالمه عربی را در همین وبلاگ زده ام.اندکی به آرشیو وبلاگ مراجعه نمایید حتماً آن مطلب را خواهید یافت..یه سایتی هم با نام arabiforall هست که فوق العاده کمک خوبی برای شماست.در هر حال من در خدمتم.اگر هم مسیرتان به تهران خورد قبلش خبرم کنید تا به شما بگویم از کجا چه کتابی را تهیه نمایید.انشالله موفق باشید. |
درباره وبلاگ  من علي افضلي هستم.دوست داشتم فضايي براي ارتباط با استادان اهل نظر و دانشجويانم داشته باشم.اين وبلاگ،به نوعي صفحه شخصي من است بنابراين طبيعي است كه فضاي آن با كلاس درس متفاوت خواهد بود و اساسا تلاشي در جهت اينكه اين وبلاگ موضوعات علمي محض را پوشش دهد،بعمل نخواهد آمد هرچند از طرح مسائل و مطالب علمي به شدت استقبال خواهم نمود.شما نيز هر آنچه مي پسنديد ميتوانيد ارسال داريد..سپاسگزارم |
| [ طراحی : میهن اسکین ] [ Weblog Themes By : MihanSkin ] | ||